دوره تولید ناب
همانطور که قبلاً اشاره شد در دوره موج دوم و تکامل تولید صنعتی، شیوه تولید انبوه فورد به عنوان بهترین سیستم تولید به جهانیان عرضه شد و ا ز۱۹۱۰ که متولد شد تا ۱۹۸۰ به عنوان یگانه شیوه بهینه تولید در دانشگاهها تدریس می شد. در اوایل دهه ۱۹۹۰ دانشگاه MIT که در یک پروژه ۶ ساله شیوه های تولید را در کشورهای صنعتی بررسی کرده بود، در گزارش نهایی خود تولد شیوه جدید تولید به نام تولید ناب (Lean Production) را اعلام نمود. از آن زمان به بعد شناخت و آموزش این شیوه جدید تولید در سرلوحه فعالیت های واحدهای آموزشی دانشگاهی و صنعتی قرار گرفت که در این دوره به تشریح آن خواهیم پرداخت. این دوره از ۵ درس تشکیل شده است و برای استفاده بهتر از آن لازم است دوره های زیر را قبلاً گذرانده باشید.
پیش نیاز : دوره جهان بینی صنعتی، دوره سیستم های تولید، دوره برنامه ریزی MRP
درس اول: فلسفه تولید ناب
در این درس ضمن بررسی تاریخچه سیستم های تولید، تفاوت عمده تولید انبوه فورد در موج دوم و تولید ناب در موج سوم در قالب فلسفه تولید ناب تشریح می شود. این بخش به تشریح مبانی تفکر ناب می پردازد و با مرور آنها زمینه برای درک مفاهیم تخصصی تولید ناب فراهم می شود.
درس دوم: تولید بموقع ۱
تولید ناب در ساختار سازمان واحد صنعتی به چند بخش تقسیم می شود. شیوه تولید در سطح کارخانه مهمترین بخش تولید ناب است که به نام تولید بموقع (JIT) یا سیستم تولید تویوتا معروف است. سیستم تولید به موقع دارای اجزاء مختلفی است که تعدادی از آنها مانند سیستم کانبان و هموار سازی تولید در این درس بررسی می شوند.
درس سوم: تولید بموقع ۲
در این درس سایر اجزاء سیستم تولید به موقع یعنی استاندارد سازی عملیات، الگوی استقرار و کارگران چند مهارته، فعالیت های بهبود، کنترل دیداری و در نهایت سیستم مدیران وظیفه ای یا فرآیندی تشریح می شوند. در واقع زمانی سیستم تولید بموقع قابلیت پیاده سازی پیدا می کند که در واحد صنعتی به تمامی این اجزاء یا به عبارت بهتر ابعاد مختلف تولید بموقع ،توجه شود. پرداختن به یک یا چند جزء محدود از ابعاد مختلف تولید بموقع
درس چهارم: طراحی و تکوین و زنجیره تأمین ناب
قبلاً اشاره شد که بر اساس دیدگاه جیم ووماک از دانشگاه MIT ، تولید ناب در یک سازمان شامل تولید ناب در سطح کارخانه، طراحی و تکوین ناب، زنجیره تأمین ناب، فروش ناب و مدیریت و مالکیت ناب می شود. در این درس طراحی و تکوین ناب و زنجیره تأمین ناب تشریح می گردند. لازم به توضیح است که هدف از این درس اشاره به تفاوت های اصلی دیدگاه موج دومی تولید انبوه، و دیدگاه موج سومی تولید ناب است.
درس پنجم: فروش و مدیریت و مالکیت ناب
با تشریح فروش ناب و مدیریت و مالکیت ناب، تکه های پازل تولید ناب کامل می شود. به نظر جیم ووماک و تیم تحقیقاتی او از دانشگاه MIT ، برای اجرای صحیح تولید ناب باید همه اجزاء در تمامی فرآیندهای زنجیره ارزش ناب شوند و با حرکت در تنها یک بعد، سازمان به مشکل برخورد خواهد کرد.
